Ορισμός και αίτια κονδυλωμάτων
Τα κονδυλώματα είναι βλάβες που οφείλονται σε λοίμωξη από τον ιό HPV και αποτελούν το πιο συχνό σεξουαλικώς μεταδιδόμενο νόσημα στον κόσμο. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια, λόγω του εμβολιασμού με συγκεκριμένους υποτύπους του HPV, τα ποσοστά μόλυνσης από HPV πέφτουν. O HPV είναι ένας DNA ιός, ο οποίος εμφανίζει 200 υποτύπους, από τους οποίους περισσότεροι από 40 μεταδίδονται με τη σεξουαλική επαφή μολύνοντας τη γενετική, κυρίως περιοχή. Οι υπεύθυνοι HPV υπότυποι για τα κονδυλώματα διακρίνονται σε χαμηλού και υψηλού κινδύνου, ανάλογα με το βαθμό κακοήθειας με τον οποίο σχετίζονται. Οι χαμηλού κινδύνου υπότυποι 6,11 ανιχνεύονται στο 90% των κονδυλωμάτων, παρόλο που η πιθανότητα συλλοίμωξης και με άλλους υποτύπους είναι συχνή.
Τρόπος μετάδοσης του HPV
Ο HPV μεταδίδεται μέσω επαφής, σεξουαλικής κυρίως, με μολυσμένο δέρμα ή βλεννογόνο. Ο ιός διεισδύει σε περιοχές στις οποίες υπάρχει τραυματισμός, έστω και εάν αυτός είναι τόσο μικρός που με γυμνό μάτι δεν μπορεί κάποιος να τον διακρίνει. Στη μολυσμένη περιοχή τα κονδυλώματα μπορεί να διακρίνονται ή και όχι κατά τη στιγμή της μετάδοσης. Αυτό που έχει σημασία για τη μετάδοση του HPV είναι η επιμόλυνση της περιοχής και όχι απαραίτητα η ταυτόχρονη παρουσία του κονδυλώματος. Επίσης, το ισχυρό ανοσοποιητικό σύστημα, συνήθως, προστατεύει από την ανάπτυξη περισσότερων, μεγαλύτερων και πιο ανθεκτικών στις θεραπείες κονδυλωμάτων, όπως και περιορίζεται η πιθανότητα κακοήθους μετατροπής τους, όταν η μόλυνση αφορά υποτύπους υψηλού κινδύνου. Άτομα με ανοσοανεπάρκεια (κακοήθειες, HIV, λήψη ανοσοκατασταλτικών φαρμάκων) συνήθως εμφανίζουν αντίσταση στη θεραπεία, με αποτέλεσμα τις συχνές υποτροπές των κονδυλωμάτων. Τέλος, το κάπνισμα δείχνει μία θετική συσχέτιση με την εμφάνιση και ανθεκτικότητα στη θεραπεία κονδυλωμάτων.
Κλινική εικόνα κονδυλωμάτων
Κλινικά, τα εξωτερικά κονδυλώματα μπορεί να παρουσιαστούν σε όλη τη γεννητική περιοχή των ανδρών ή των γυναικών, αλλά και σε γειτνιάζουσες αυτής περιοχές. Μπορεί να είναι μεμονωμένα ή πολλαπλά σχηματίζοντας πλάκες, επίπεδα ή να προβάλλουν, με ομαλή επιφάνεια ή με πιο τραχεία-μυρμηκιώδη. Το χρώμα τους ποικίλλει από αυτό του δέρματος, ερυθρό, έως και πιο σκούρες αποχρώσεις. Συνήθως, είναι ασυμπτωματικά, σπάνια μπορεί το άτομο να παραπονιέται για κνησμό. Ανάλογα με την ακριβή θέση εντόπισής τους, μπορεί να υπάρχει συμμετοχή και περιοχών γειτονικών στις οποίες ο έλεγχος γίνεται μόνο ενδοσκοπικά. Ο κόλπος, ο τράχηλος, η ουρήθρα, ο πρωκτός είναι κάποιες από αυτές τις περιοχές. Σε αυτές τις καταστάσεις απαιτείται η συνεργασία των δερματολόγων με άλλες ειδικότητες, όπως γυναικολόγοι, ουρολόγοι, γαστρεντερολόγοι, γενικοί χειρούργοι.
Διαγνωστική διαδικασία
Στον ασθενή που φέρει κονδυλώματα, αρχικά, λαμβάνεται ένα πολύ προσεκτικό ιατρικό ιστορικό. Έπειτα, πλήρης κλινική εξέταση, ώστε να επιβεβαιωθεί η παρουσία των κονδυλωμάτων, αλλά και η έκταση τους. Ανάλογα με το χρονικό διάστημα παρουσίας τους, μπορεί να επηρεαστεί ο αριθμός τους και το μέγεθός τους. Η εξέλιξή τους μπορεί να σχετίζεται με αύξησή τους αριθμητικά, αλλά και επιδείνωσή τους κλινικά ή μπορεί και να υποστραφούν. Στο μικρό ποσοστό που μπορεί τα κονδυλώματα να υποχωρήσουν από μόνα τους, η πιθανότητα μετάδοσής τους εξακολουθεί να υπάρχει, αλλά σε μικρότερο βαθμό. Στις περιπτώσεις όπου τα κονδυλώματα μπορεί να μιμούνται άλλες παθήσεις, κρίνεται απαραίτητη η διενέργεια ιστολογικής εξέτασης. Επίσης, ιστολογική εξέταση μπορεί να γίνει όταν μία βλάβη εμφανίζει συχνές υποτροπές ή δεν απαντάει στη θεραπεία. Στις περιπτώσεις που υπάρχει πιθανότητα λοίμωξης κοιλοτήτων γειτονικών, τότε κρίνεται ουσιαστική η συνεργασία των δερματολόγων με άλλες ειδικότητες για τον έλεγχο και τη θεραπεία όλων των πιθανών εστιών λοίμωξης.
Λήψη Ιατρικού Ιστορικού
Αρχικά, λαμβάνεται ένα πολύ καλό ιατρικό ιστορικό. Το ιστορικό είναι πολύ βοηθητικό, αφού προκύπτουν πληροφορίες οι οποίες συμβάλλουν ουσιαστικά τόσο στη διάγνωση, πιθανό στην ανεύρεση της αιτίας, όσο και στην καλύτερη θεραπευτική προσέγγιση. Η γενική ιατρική κατάσταση του ατόμου (συνοδές παθήσεις, συνοδές αγωγές, άλλες καταστάσεις π.χ. εγκυμοσύνη) το ιστορικό της ακμής (πότε πρωτοεμφανίστηκε, πιθανές άλλες θεραπείες), η ηλικία του ατόμου είναι μερικές από τις πληροφορίες που προκύπτουν.
Τρόποι αντιμετώπισης - Θεραπείες των κονδυλωμάτων
Υπάρχουν διαφορετικοί τρόποι αντιμετώπισης των κονδυλωμάτων, ανάλογα με τη μορφή τους, τον αριθμό τους, την εντόπισή τους, το ιστορικό τους, συννοσηρότητες ή ταυτόχρονες θεραπείες, την καθημερινότητα του ασθενούς, το κόστος των θεραπειών, την προτίμηση του ασθενούς. Οι θεραπείες μπορεί να αφορούν αυτές που γίνονται στο ιατρείο ή/και αυτές που ο ασθενής εφαρμόζει στο σπίτι.
Θεραπείες που γίνονται στο ιατρείο:
- Κρυοθεραπεία
- Διαθερμία
- CO2 laser
- Χειρουργική αφαίρεση
- Χρήση χημικών ουσιών
Θεραπείες που εφαρμόζονται στο σπίτι:
- Ιμικουιμόδη
- Ποδοφυλλοτοξίνη
- Σινεκατεχίνες
Στόχος των θεραπειών
Όλες οι αγωγές έχουν ως τελικό στόχο την εξαφάνιση των βλαβών είτε με την εξάχνωση/καυτηριασμό/αφαίρεσή τους, είτε με την ενεργοποίηση του ανοσοποιητικού συστήματος και τη χρήση αντιυπερπλαστικών ιδιοτήτων που μπορεί οι θεραπείες να εμφανίζουν. Καλύτερα αποτελέσματα παρατηρούνται με συνδυασμό των παραπάνω θεραπειών.