Σχετικά με την Λεύκη
Πρόκειται για μία σχετικά συχνή, επίκτητη νόσο, η οποία χαρακτηρίζεται από την ανάπτυξη σαφώς περιγεγραμμένων, αποχρωματισμένων κηλίδων στο δέρμα, όπως και αποχρωματισμό τριχών, ανάλογα με την εντόπισή της. Αποτελεί από τις πιο συχνές αιτίες αποχρωματισμού, ενώ αφορά εξίσου άντρες και γυναίκες. Μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία, από την πρώιμη παιδική έως και μετά την ενηλικίωση, με μεγαλύτερη συχνότητα πρωτοεμφάνισης τη δεύτερη και τρίτη δεκαετία της ζωής ενός ανθρώπου. Μελέτες δείχνουν ότι το 1/3 των περιστατικών πρωτοεμφανιζόμενης λεύκης αφορά την παιδική ηλικία, ενώ το 70%-80% των ενηλίκων πασχόντων, πρωτοεμφανίζουν λεύκη πριν την ηλικία των 30 ετών.
Αιτιοπαθογένεια της Λεύκης
Η αιτιοπαθογένειά της παραμένει αδιευκρίνιστη. Έχουν προταθεί πολλοί παθογενετικοί μηχανισμοί (γενετικοί, αυτοφλεγμονώδεις, νευρογενείς, βιοχημικοί, το οξειδωτικό στρες, ιογενείς λοιμώξεις, αποκόλληση των μελανινοκυττάρων από τη θέση στην οποία θα έπρεπε κανονικά να είναι), οι οποίοι θα μπορούσαν να εξηγήσουν την καταστροφή/ανενεργότητα των μελανινοκυττάρων, ωστόσο κανένας από τους παραπάνω δεν μπορεί από μόνος του να εξηγήσει τις πολλές διαφορετικές μορφές με τις οποίες μπορεί να εμφανιστεί η λεύκη. Αντίθετα, υποστηρίζεται ότι όλοι οι παραπάνω μηχανισμοί λειτουργούν συνεργικά και οδηγούν στην καταστροφή των μελανινοκυττάρων στα σημεία εμφάνισης της λεύκης.
Κλινική Εικόνα της Λεύκης
Κλινικά, τυπικά παρουσιάζονται με ασυμπτωματικές αποχρωματισμένες κηλίδες και πλάκες, με λευκό χρώμα. Όμως, μία βλάβη μπορεί να εμφανίζει παραπάνω από ένα χρώμα (τρίχρωμες /τετράχρωμες/πεντάχρωμες/στικτές βλάβες), στις οποίες παρατηρούνται ζώνες λευκού, ανοιχτού καφέ και κανονικού χρώματος δέρμα, ή χρώμα εντονότερο από το φυσιολογικό ή ακόμα μπορεί μία βλάβη να φέρει στην περιφέρεια πιο ιώδη απόχρωση. Ένα σοβαρό έγκαυμα, μία εγκυμοσύνη, τραύμα του δέρματος και/ή συναισθηματικό στρες μπορεί να προηγούνται της έναρξης της νόσου. Ενώ οι βλάβες μπορεί να εμφανιστούν σε οποιαδήποτε ηλικία και σημείο του σώματος, συνήθως προτιμά το πρόσωπο και περιοχές γύρω από το στόμα, τη γενετική περιοχή, τα χέρια. Το μέγεθος των βλαβών ποικίλλει σε μέγεθος, αλλά τα όρια των βλαβών διακρίνονται ξεκάθαρα συγκριτικά με το γύρω υγιές δέρμα.
Κατηγορίες της Λεύκης
Η λεύκη ταξινομείται σε:
- Μη τμηματική (γενικευμένη, των άκρων ή ακροπροσωπική, βλεννογόνια, εντοπισμένη, καθολική, μεικτή) και είναι η πιο συχνά απαντώμενη.
- Τμηματική
Κλινική Πορεία
Η κλινική της πορεία είναι απρόβλεπτη. Έτσι, οι βλάβες μπορεί να παραμείνουν σταθερές ή να εξελίσσονται αργά στο χρόνο. Υποστηρίζεται ότι θετικοί προγνωστικοί παράγοντες είναι το οικογενειακό ιστορικό μη τμηματικής λεύκης, η μεγαλύτερη διάρκεια της νόσου, οι συχνοί τραυματισμοί, η συμμετοχή βλεννογόνων, χωρίς και πάλι τίποτα να αποτελεί βεβαιότητα.
Κλινική Εξέταση και Διάγνωση της Λεύκης
Η διάγνωση της λεύκης απαιτεί τη λήψη ενός αναλυτικού ιστορικού (ηλικία έναρξης, πιθανά γεγονότα που προηγήθηκαν της εμφάνισής της, συμπτώματα, εξέλιξη νόσου, παρουσία συνοδών καταστάσεων, συγχορηγούμενοι φαρμακευτικοί παράγοντες, ιστορικό έκθεσης σε χημικά, επάγγελμα, οικογενειακό ιστορικό λεύκης/αυτοάνοσων παθήσεων).
Κατά την κλινική εξέταση, η μορφή της βλάβης και η χρήση ειδικών συσκευών βοηθούν ώστε να τεθεί η διάγνωση της λεύκης, καθιστώντας έτσι την ιστολογική εξέταση όχι τόσο συχνή. Σύμφωνα με τις ευρωπαϊκές κατευθυντήριες οδηγίες, συνιστάται εργαστηριακός έλεγχος σε ορισμένους δείκτες και ανάλογα με το οικογενειακό και ατομικό ιστορικό μπορεί να επεκταθεί σε περισσότερους δείκτες αυτός ο έλεγχος.
Αντιμετώπιση της Λεύκης
Η αντιμετώπιση της λεύκης στηρίζεται στην κλινική εικόνα της, την πορεία της νόσου, την ηλικία του πάσχοντος, πιθανές συννοσηρότητες, συγχορηγούμενους παράγοντες, τρόπο ζωής του ασθενούς, και απάντηση σε πιθανές προηγούμενες εφαρμοζόμενες θεραπείες.
Θεραπείες της Λεύκης
Χρησιμοποιούνται τοπικοί παράγοντες (κορτικοστεροειδή, αναστολείς καλσινευρίνης, ανάλογα βιταμίνης D), συστηματικοί (κορτικοστεροειδή) αν η εξέλιξη είναι ταχεία. Χρήση φωτοθεραπείας αποτελεί σημαντικό κομμάτι στην αντιμετώπιση της εκτεταμένης μη τμηματικής, σταθερής λεύκης ή εφαρμόζεται πολύ εστιακά σε τμηματική λεύκη. Σε περιπτώσεις εκτεταμένης λεύκης μπορεί να χρησιμοποιηθεί αποχρωματιστικός παράγοντας, ο οποίος προκαλεί μόνιμη καταστροφή των μελανινοκυττάρων και πλήρη αποχρωματισμό των ελάχιστων περιοχών που έχουν απομείνει μελαγχρωματικές.
Νέες Θεραπείες
Τα τελευταία χρόνια, η ανάπτυξη νέων θεραπειών που στηρίζονται σε μικρομόρια και έχουν ήδη εγκριθεί για άλλες παθήσεις, φέρνει ελπίδα, καθώς αποδεικνύονται αποτελεσματικές και στη λεύκη.
Καμουφλάρισμα βλαβών και Ψυχολογική Υποστήριξη
Ανάλογα με την εντόπιση και την έκταση των βλαβών, το “καμουφλάρισμα” των βλαβών μπορεί να διαρκέσει για μερικές μέρες, χωρίς να ξεβάφεται με τη χρήση των ρούχων. Σημαντικός ρόλος παίζει η ψυχολογική υποστήριξη τόσο του πάσχοντος όσο και του περιβάλλοντός του, ιδιαίτερα στις μικρότερες ηλικίες.
Παρακολούθηση και Πρόγνωση
Ο ασθενής επανεκτιμάται σε τακτά χρονικά διαστήματα, όπου παρακολουθείται η πορεία της νόσου, η αποτελεσματικότητα της αγωγής, η ευκολία στην εφαρμογή της και η συμμόρφωση του πάσχοντος. Η πρόγνωση της νόσου είναι απρόβλεπτη, ενώ σπάνια μπορεί να παρατηρηθεί και επαναχρωματισμός μιας προσβεβλημένης περιοχής.